7.Sınıf Kütle ve Ağırlık İlişkisi Konu Anlatımı

Uzayda yer alan gök cisimlerinin tümünde olduğu gibi Dünya da, üzerinde yer alan canlı ve cansız varlıkların hepsini merkezine çekmek ister. Yukarı attığımız bir top, dalından kopan bir elma ya da pencereden attığımız bir cisim bir süre sonra yere düşer. Bu durum yerkürenin cisimleri kendine doğru çektiğinin bir kanıtıdır.

Dünya’nın canlı ve cansız varlıkların tümüne uyguladığı kütle çekim kuvvetine yer çekimi adı verilir.

Yer çekiminin yönü yerin merkezine doğrudur. Dünya tüm cisimleri merkezine doğru çekmek ister. Bu nedenle yerküre üzerinde zıplayabilir, çeşmeden su içebilir ve bahçemize ağaç dikebiliriz.

Yerküre, üzerindeki cisimleri kendine doğru çekerken aynı zamanda üzerindeki cisimler de yerküreye bir çekim kuvveti uygular. Ancak yerkürenin kütlesine oranla cisimlerin kütlesi çok küçük olduğundan, yerkürenin çekim etkisi daha fazla hissedilir.

Cisimlerin kütleleri arasındaki karşılıklı çekim kuvvetine kütle çekim kuvveti adı verilir.

Dünya’nın bizlere ve varlıklara uyguladığı kütle çekim kuvvetine yer çekimi denir. Bir cisme uygulanan yer çekimi kuvvetine ise ağırlık adı verilir. Ağırlık bir kuvvet olduğu için dinamometre ile ölçülür. Ağırlık birimi Newton (Nivtın)‘dır ve kısaca N harfi ile gösterilir.

Değişmeyen madde miktarına kütle adı verilir. Kütle her yerde aynıdır. Eşit kollu terazi ile ölçülür. Birimi gram (g), kilogram (kg) veya ton (t)‘dur.

Cisimlerin kütleleri arasındaki karşılıklı çekim kuvvetine kütle çekim kuvveti adı verildiğini görmüştük. Gök cisimlerinin kütleleri arttıkça birbirlerine uyguladıkları çekim kuvvetleri de artar.

Gök cisimlerinden biri olan gezegenlerin büyüklükleri arttıkça kütle çekim kuvvetleri de artmaktadır. Bu nedenle Dünya’dan büyük gezegenlerde cisimlerin ağırlıkları Dünya’daki ağırlıklarından fazla ölçülür. Ay, Dünya’dan küçük olduğu için kütle çekimi azdır. Bu nedenle Ay’da ölçülen cisimlerin ağırlıkları Dünya’daki ağırlıklarından daha az olur.

Günlük yaşamda kütle ve ağırlık kavramları sıkça karıştırılmaktadır. Ağırlık, cisimlere uygulanan yerçekimi kuvvetine bağlı olduğundan gezegenden gezegene hatta Dünya’nın farklı yerlerinde, farklı ölçülebilmektedir. Ayrıca el kantarı, baskül, dijital terazi gibi araçlar ağırlık ölçmede kullanılır. Kütle ise değişmeyen madde miktarıdır, her yerde aynı değeri almakta ve sadece eşit kollu terazi ile ölçülmektedir.