8.Sınıf Besin Zinciri ve Enerji Akışı Konu Anlatımı

Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. Evrendeki en büyük enerji kaynağı güneştir. Bazı canlılar güneş enerjisini fotosentez adı verilen olayla enerjiye dönüştürürler. Canlılar, yaşamsal faaliyetleri için bu dönüştürülen enerjiyi besinler yoluyla vücutlarına alırlar. Vücuda alınan bu besinlerin bir kısmı kullanılırken bir kısmı da depo edilir. Depo edilen bu enerji besin zinciri yoluyla diğer canlılara aktarılır.

Canlılar beslenme şekillerine göre 3 gruba ayrılırlar.

1. Üreticiler

Güneş ışığını doğrudan kullanabilen, fotosentez yolu ile kendi besinini kendi üreten canlılara üretici canlılar adı verilir. Üretici canlılara; yeşil bitkiler, bazı bakteriler ve algler örnek olarak verilebilir.

2. Tüketiciler

Kendi besinini kendisi üretemeyen, dışarıdan hazır olarak alan canlılara tüketici canlılar denir. Tüketiciler; otçullar (otoburlar), etçiller (etoburlar) ve hepçiller (hem etçil hem otçullar) olmak üzere 3 gruba ayrılırlar. Otçullara; inek, koyun, eşek, etçillere; aslan, köpek, kurt, timsah hepçillere ise insan, ayı ve maymun gibi canlılar örnek olarak verilebilir.

3. Ayrıştırıcılar (Çürükçüller)

Ölmüş bitki ve hayvan atıklarını parçalayarak, toprağa karışmasını sağlayan canlılara çürükçül canlılar adı verilir. Mantarlar ve bazı bakteriler ayrıştırıcılara örnek olarak verilebilirler.

Besin Piramidi, Besin Zinciri ve Besin Ağı

Canlıların bir kısmı kendi besinini kendisi üretirken, bir kısmı dışarıdan besin alarak enerji ihtiyacını karşılar.

Canlılar arasındaki bu besin ve enerji akışını gösteren şemaya besin piramidi (ekoloji piramidi) adı verilir. Besin piramidinde aşağıdan yukarıya doğru çıkıldıkça canlıların vücut büyüklükleri ve enerji kaybı artarken, aktarılan enerji, birey sayısı, biokütle azalır. Ayrıca aşağıdan yukarıya doğru gidildikçe canlı vücudunda biriken besin atıkları (çeşitli kimyasal maddeler) artar. Canlı vücudunda yer alan bu atık miktarına biyolojik birikim adı verilir.

Besin piramidinin en alt basamağında yer alan üretici canlılardan otçullar, otçullardan etçiller, etçillerden de hepçiler beslenirler. Bu durum birbirini takip eden zincir halkalarına benzediğinden besin zinciri adını alır. Bir besin zincirinin ilk basamağında üreticiler yer alır. İlk basamağında üretici canlılar bulunmayan yapılar besin zinciri olarak kabul edilmezler.

Bir besin zincirinde herhangi bir canlının sayısında değişim olduğunda, besin zincirindeki tüm canlılar bu değişimden etkilenir. Örneğin, yukarıdaki besin zincirinde yılanların artmasıyla şahin sayısı artacak, çekirge sayısı azalacaktır. Ayrıca yaşamı sona eren tüm canlılar besin zincirinin her aşamasında bulunan ayrıştırıcılar tarafından parçalanır.

Doğadaki bazı canlılar birçok canlı türü ile beslenebilmektedir. Yukarıdaki şekil incelendiğinde, birçok besin zincirinin yer aldığı görülecektir. Bu şekilde birden çok besin zincirinin iç içe bulunması durumuna besin ağı denir.

İlgili Kazanımlar

Google arama terimleri:

  • 8.sınıf besin zinciri test
  • besin zinciri ve fotosentez
  • 8. sınıf fen konu anlatımı pdf
  • 8 sınıf fen konuları 2018 2019
  • 8 sınıf fen konuları 2017 2018
  • 8.sınıf besin zinciri proje ödevi
  • besin zinciri piramidi fenbilimi
  • 8 sınıf fen bilimleri konu anlatımı
  • besin zinciri ve enerji akışı fenehli
  • 8.sınıf fen ve teknoloji konu özetleri
  • 8.sınıf fen ve teknoloji konu özetleri indir