Cisimlerin hareketini engelleyen, hızını azaltabilen veya tamamen durdurabilen etkiye sürtünme denir.
Hareket eden bir otomobilin tekerleri ile zemin (yer) arasında meydana gelen sürtünme kuvveti dolayısıyla lastikler ısınır. Buna benzer olarak kışın araç lastikleriyle yer arasında daha fazla sürtünme olması, aracın kaymaması için zincir takılır.
Bir uçaktan ya da dağın zirvesinden atlayan biri yere daha yavaş inmek için paraşüt kullanır. Paraşütün geniş yüzeyli olma sebebi ise hava ile arasında oluşacak sürtünme kuvvetini arttırarak yere daha yavaş inmesini sağlamaktır.
Gemilerin ya da teknelerin su ile temas eden yüzeylerinin ‘V’ şeklinde tasarlanma sebebi de su ile gemi ya da tekne arasındaki sürtünme kuvvetini azaltmaktır.
Verilen örneklerde de görüldüğü gibi hayatımızın hemen her yerinde sürtünme kuvveti ve onun etkisinden söz etmek mümkündür. Sürtünme kuvveti olmasaydı yürüyemez, yazı yazamaz ve hatta cisimleri bile tutamazdık.
Sürtünme kuvveti, temas gerektiren bir kuvvet olmakla birlikte cisimlerin hareket yönünün tersi yönünde etki eder. Ayrıca sürtünme kuvveti, zeminin pürüzlü olup olmamasına göre de değişir.
Pürüzlü yüzeylerde sürtünme kuvveti fazladır. Bundan dolayı cisimler pürüzlü yüzeylerde daha zor hareket ederler. Toprak, çakıllı yol, halı, keçe, zımpara kağıdı gibi yüzeyler pürüzlü yüzeylere örnek olarak verilebilir.
Pürüzsüz yüzeylerde ise sürtünme kuvveti çok azdır. Bundan dolayı cisimler pürüzsüz yüzeylerde daha kolay hareket ederler. Buzlu zemin, cam, fayans, porselen ve mermer yüzeyler pürüzsüz yüzeylere örnek olarak verilebilir.
Sıvılar, içerisindeki maddelerin hareketlerini engelleyen bir kuvvet uygular. Bu kuvvete sıvı direnci ya da sıvılarda sürtünme adı verilir.
Hava ortamında bulunan cisimlere etki eden ve onları yavaşlatan etki de sürtünme kuvvetidir. Havanın cisimlere uyguladığı bu zorluğa hava direnci adı da verilir.
İlgili Kazanımlar
- F.5.3.2.1. Sürtünme kuvvetine günlük yaşamdan örnekler verir.
- F.5.3.2.2. Sürtünme kuvvetinin çeşitli ortamlarda harekete etkisini deneyerek keşfeder.
- F.5.3.2.3. Günlük yaşamda sürtünmeyi artırma veya azaltmaya yönelik yeni fikirler üretir.
Google arama terimleri:
- 5.sınıf sürtünme kuvveti test
- kuvvetin ölçülmesi 5.sınıf slayt
- sürtünme kuvveti 5. sınıf etkinlik
- sürtünme kuvveti 5. sınıf örnekler
- 5 sinif fen sürtünme kuvveti FenEhli
- sürtünme kuvveti 5. sınıf proje ödevi
- yeni müfredat sürtünme kuvveti tonguç
- videolu konu anlatımı sürtünme kuvveti
- 5 sınıf fen bilimleri kuvvetin ölçülmesi ve sürtünme
- 5. sınıf kuvvetin ölçülmesi ve sürtünme konu anlatımı