5.Sınıf Isı Maddeleri Etkiler Konu Anlatımı

Isı, maddeler üzerinde çeşitli etkilere neden olabilmektedir. Isının maddeler üzerindeki en belirgin etkisi ısınma ve soğumadır. Maddelerin ısınma ve soğuma sonucunda hacimlerinde değişim gerçekleşir.

Katı, sıvı ve gaz maddelerin ısı alarak hacimlerinin artmasına genleşme, ısı vererek hacimlerinin azalmasına ise büzülme adı verilir.

Not: Genleşme ile büzülme olayları birbirinin tersidir. Aynı maddede ısıtılma sonucu meydana gelen genleşme miktarı ile soğutulma sonucu meydana gelen büzülme miktarı birbirine eşittir.

KATILARDA GENLEŞME VE BÜZÜLME

*Tren raylarının yapımı sırasında raylar arasında boşluk bırakılmaktadır. Bu durumun sebebi ise yaz aylarında ısınan rayların genleşerek uzamasıdır.

*Kavanoz kapakları içerisinde yer alan maddelerin hava alıp bozulmamaları için sıkıca kapatılır. Kavanozları açmaya çalıştığımızda ise zorlanırız. Bu durumda kavanozun kapak tarafını içerisinde sıcak su bulunan kaba daldırır, bekletiriz. Isı alarak genleşen kapak bir süre sonra kolaylıkla açılır.

*Gözlük camları çerçevelerine takılırken metal çerçeve ısıtılır ve genleşmesi sağlanır. Genleşip genişleyen metal çerçeveye takılan gözlük camı, çerçeve soğuyup büzüldüğünde yuvasına tam anlamıyla sıkışmış olur.

SIVILARDA GENLEŞME VE BÜZÜLME

*Mutfakta ocak üzerinde yer alan, ağzına kadar dolu çaydanlıkta bulunan suyun, kaynadıktan belirli bir süre sonra taştığını gözlemleriz. Bu durumun nedeni ısı alan suyun genleşerek hacminin artmasıdır.

*Termometrelerde kullanılan madde (cıva), ortam sıcaklığı arttığında genleşerek cam boru içerisinde yükselirken, sıcaklığın azalması ile de cam boru içerisinde büzülerek alçalır.

Not: Sıvılar ısı aldıklarında genellikle hacimleri artar, ısı verdiklerinde genellikle hacimleri azalır. Fakat su için bu geçerli değildir. Su, ısı verdiğinde de hacmi artar. Bu durum sadece suya ait bir özelliktir.

GAZLARDA GENLEŞME VE BÜZÜLME

*Ülkemizde genellikle Ürgüp, Göreme ve Avanos gibi ilçelerde sıklıkla karşılaşılan uçan balonlar içerisindeki hava ısıtıldığında genleşir ve balon yükselir. Isıtma işlemi durdurulduğunda ise balonun içerisindeki hava soğur ve balon aşağıya doğru inmeye başlar.

İlgili Kazanımlar

Google arama terimleri:

  • ısı maddeleri etkiler 5. sınıf soruları
  • ısı maddeleri nasıl etkiler
  • ısı maddeleri etkiler deneyleri
  • 5.sınıf fen madde ve ısı
  • 5.sınıf madde ve ısı çalışma kağıdı
  • 5.sınıf madde ve değişim
  • 5. sınıf ışığın yayılması
  • 5.Sınıf Isı Maddeleri Etkiler – fenbilim
  • FenEhli yeni müfredat ısı maddeleri etkiler