4.Deney Misketlerle Oynayalım

Etkinliğin Amacı: Hareketli cisimlerin enerjilerini kavrayabilmek.

Araç ve Gereçler: Bilyeler, düz zemin

Etkinliğin Yapılışı: Bilyelerden bir kaçı toplu olarak bir yere bırakalım sonra bir tane bilyeyi alarak duran bilyelere çarptıralım. Duran bilyelerin ve elimizden çıkan bilyenin hareketini gözlemleyelim.

Sonuçlar:
– Hareketli bilye sahip olduğu enerjiyi duran bilyelere aktarmış ve onların hareketlenmesini sağlamıştır.

– Kimimiz, vurarak uygulanan bu kuvvetin cisme hareketi süresince etki ettiğini düşünebilir. Başlangıçta cisme bir kuvvet uygulanmıştır. Ayağımızın cisme teması sonucu uyguladığı bu kuvvet, daha önce öğrendiğimiz temas gerektiren kuvvetlerden biridir. Ancak cisim hareketine devam ederken ayağımız ile cisim arasında temas olmamaktadır. Dolayısıyla cisme başlangıçta uyguladığımız kuvvet, düşündüğümüz gibi cismin hareketi boyunca etki etmez.

– Burada şu soru akla gelebilir. “Öyleyse cismin hareketine devam etmesini sağlayan nedir?” Kimimiz bu soruya “Kuvvet cisme aktarılmıştır.” cevabını verebilir. Eğer kuvvet cisme aktarılsaydı cisim hiç durmadan hareketine devam ederdi. Gerçekte ise cisim bir süre sonra durur. Temas gerektiren kuvvetler, temas olmadan cisimlere etki etmez, yani cisimlere aktarılmaz. Ancak cisme aktarılan başka bir şeyden söz edebiliriz. Burada, vurma süresince uyguladığımız kuvvetle cisme enerji aktarmış oluruz. Bu kuvvetin etkisi sonucunda cisim hareket eder. Bildiğimiz gibi hareket eden cismin enerjisi, hareket enerjisidir.

– Hareket enerjisi, cismin hareketine devam etmesini sağlar. Ancak bir süre sonra sürtünme kuvveti bu enerjinin farklı bir enerjiye dönüşmesine sebep olur. Bunun sonucunda cismin, üzerinde hareket ettiği yüzey ve ortam bir miktar ısınır. Cismin sahip olduğu hareket enerjisinin tamamı başka bir enerjiye dönüşünce cisim artık hareket etmez ve durur.